Gelişim Geriliği Nedir?
Gelişim geriliği, çocuğun yaşına uygun gelişim alanlarında yaşıtlarına göre belirgin şekilde geri kalması durumudur. Bu durum; zihinsel, sosyal, duygusal, dil ve motor becerileri gibi birçok alanda görülebilir. Her çocuk farklı hızda gelişse de bazı kilometre taşlarına zamanında ulaşamamak gelişimsel sorunların habercisi olabilir.
Gelişim Alanları Nelerdir?
- Zihinsel Gelişim: Problem çözme, düşünme ve öğrenme süreçleri.
- Motor Gelişim: Yürüme, oturma gibi kaba motor; kalem tutma gibi ince motor beceriler.
- Dil ve İletişim: Konuşma, anlama, jest ve mimiklerle iletişim kurma.
- Sosyal-Duygusal Gelişim: Duygu ifadesi, akran ilişkileri ve empati becerileri.
- Öz Bakım Becerileri: Giyinme, yemek yeme, tuvalet alışkanlığı gibi günlük yaşam becerileri.
Belirtiler Nelerdir?
- 1 yaşında basit kelimeleri söyleyememe
- 15. ayda hâlâ yürümeme
- 2 yaşında cümle kuramama
- Akranlarıyla iletişim kurmaktan kaçınma
- Aşırı sessizlik ya da aşırı hareketlilik
- Oyun kuramama veya sembolik oyunu başlatamama
- İnatçılık, saldırganlık ya da içine kapanma
Gelişim Geriliği Neden Olur?
Doğum Öncesi Nedenler
- Genetik bozukluklar (örneğin Down sendromu)
- Hamilelikte geçirilen enfeksiyonlar
- Alkol, sigara, ilaç kullanımı
Doğum Sırasındaki Nedenler
- Doğumda oksijensiz kalma
- Zor ve travmatik doğum
Doğum Sonrası Nedenler
- Yetersiz beslenme
- Çevresel ihmal ve duygusal yoksunluk
- Ciddi enfeksiyonlar (örneğin menenjit)
- Toksik madde maruziyeti (örneğin kurşun)
Tanı Nasıl Konur?
Gelişim geriliği tanısı; çocuk doktoru, nörolog veya gelişimsel pediatri uzmanı tarafından yapılan değerlendirme ile konur. Ayrıca aşağıdaki testler uygulanabilir:
- DENVER II Gelişimsel Tarama Testi
- AGTE – Ankara Gelişim Tarama Envanteri
- Zeka testleri (5 yaş sonrası güvenilirdir)
- Gerekirse MR, EEG, kan testleri ve genetik analiz
Erken Müdahale Neden Önemlidir?
Gelişimsel sorunlar zamanında fark edilirse uygun terapi ve özel eğitimle önemli ölçüde telafi edilebilir. Çocuğun potansiyeline ulaşması, erken tanı ve müdahaleyle doğrudan ilişkilidir.
Erken müdahale programları; dil terapisi, fizik tedavi, özel eğitim, oyun terapisi gibi uygulamaları içerir.
Aileler Gelişim Takibini Nasıl Yapmalı?
- Çocuğun gelişim basamaklarını düzenli takip edin.
- “Geç konuşur, geç yürür” gibi söylemleri dikkate almayın.
- Aylık veya üç aylık gözlemlerle çocuğun becerilerini not edin.
- Birden fazla alanda gecikme varsa mutlaka uzmana danışın.
Erken Müdahale İçin Nereye Başvurulur?
Gelişimsel gerilik şüphesi varsa, aileler aşağıdaki kurumlara başvurabilir:
- Aile Sağlığı Merkezi (İlk değerlendirme)
- Devlet hastaneleri, üniversite hastaneleri (çocuk nörolojisi, gelişimsel pediatri)
- Rehberlik ve Araştırma Merkezleri (RAM)
- Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri
Gelişim Geriliği Zeka Geriliği midir?
Hayır. Gelişim geriliği her zaman zeka geriliği anlamına gelmez. Bazı çocuklar normal zekaya sahip olabilir ancak motor, dil ya da sosyal gelişimde geri olabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Gelişim geriliği tamamen düzelebilir mi?
Erken tanı ve yoğun destekle birçok çocuk önemli gelişmeler gösterebilir. Ancak bazı durumlarda destek uzun süreli olabilir.
Hangi yaşta gelişim testleri güvenilidir?
0–6 yaş arası gelişim testleri tarama amaçlıdır. Zeka testleri genellikle 5 yaş sonrası daha güvenilir sonuç verir.
Devlet desteği ile terapi mümkün mü?
Evet, tanı konulursa çocuklar özel eğitim ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz faydalanabilir.
Kayseri’de Gelişim Geriliği İçin Erken Müdahale Fırsatı
Gelişim geriliği şüphesi taşıyan çocuklar için erken tanı ve doğru destek hayati öneme sahiptir. Kayseri’de, alanında uzman ekibimizle çocuklarınızın gelişim sürecini yakından takip ediyor, özel ihtiyaçlarına uygun rehberlik ve eğitim desteği sunuyoruz. Çocuğunuzun gelişiminde güvenilir bir adım atmak için bizimle iletişime geçin.